Intro / algemeen

Links

Risico

Een zwangere medewerkster, haar ongeboren kind  en de zuigeling behoeven aanvullende bescherming op het gebied van arbeidsomstandigheden. Beschermende maatregelen zijn nodig om vroeggeboorte, aangeboren afwijkingen en terugslag van borstvoeding te voorkomen. Ook de belastbaarheid van de zwangere vrouw vermindert.

Eisen

Bij de melding van zwangerschap kan de werkgever vragen om een schriftelijke zwangerschapsverklaring van een arts of een verloskundige.

Binnen 2 weken na de zwangerschapsmelding heeft de zwangere medewerkster een gesprek met de bedrijfsarts, die haar informatie verstrekt over de arbeidsrisico's voor haarzelf en haar ongeboren kind, De bedrijfsarts geeft ook een mondeling en schriftelijk advies over de eventuele benodigde aanpassing in haar werkzaamheden en werkomgeving.

De zwangere medewerkster maakt op grond van dat advies praktische afspraken over haar werkzaamheden tijdens haar zwangerschap met haar leidinggevende. Indien van toepassing worden daar ook afspraken gemaakt over de periode dat ze borstvoeding geeft.

Bij deze gesprekken worden de volgende regels toegepast:

De zwangere medewerkster wordt bij haar werk niet blootgesteld aan:

• lichaamstrillingen of schokken met een versnelling van meer dan 0,25 m/s²;
• geluidsniveaus boven de 80 dB(A) en piekgeluiden boven 112 Pa ofwel 135 dB(C) ;
  In de praktijk betekent dit maximale geluidsniveau dat een zwangere medewerkster in de vleessector en vleeswaren in delen van de productie niet kan werken. Op grond van de verdiepende RI&E Geluid zal bepaald moeten worden voor welke delen van de productie dat geldt.
• onbehaaglijke klimaatomstandigheden zoals werken in een koelcel;
• werktijden die strijdig zijn met de bepalingen uit de arbeidstijdenwet over de periode van zwangerschap en de periode tot 6 maanden na de bevalling.

Op het gebied van fysieke belasting van de zwangere medewerkster geldt het volgende:

• de noodzaak tot bukken, hurken of knielen bij de arbeid voor de zwangere medewerkster zoveel mogelijk wordt voorkomen. In de laatste drie maanden mogen zwangere medewerksters niet worden verplicht dagelijks meer dan eenmaal per uur te hurken, knielen, bukken of staande voetpedalen te bedienen;
• staand werk dient zoveel mogelijk beperkt te worden, vooral in de laatste drie maanden van de zwangerschap;
• de noodzaak tot handmatig tillen van gewichten bij de arbeid door de zwangere of pas bevallen medewerkster tot drie maanden na de bevalling dient zoveel mogelijk te worden beperkt en, als er toch handmatig gewichten getild worden:
  • 1°. het in één handeling te tillen gewicht gedurende de gehele zwangerschap en de periode tot drie maanden na de bevalling minder dan 10 kilogram bedraagt;
  • 2°. vanaf de twintigste week van de zwangerschap gewichten van meer dan 5 kilogram niet meer dan 10 keer per dag worden getild;
  • 3°. vanaf de dertigste week van de zwangerschap gewichten van meer dan 5 kilogram niet meer dan 5 keer per dag worden getild.

Op het gebied van gevaarlijke stoffen gelden de volgende regels:

De zwangere medewerkster of medewerkster die borstvoeding geeft wordt bij de arbeid niet blootgesteld aan stoffen die de gezondheid van henzelf en/of hun (ongeboren) kind kunnen schaden. Tot die stoffen worden in elk geval gerekend: de stoffen die via de moeder het ongeboren kind of de zuigeling kunnen bereiken, waaronder alle mutagene, kankerverwekkende en voor de voortplanting giftige stoffen. De stoffen waar we hier over spreken zijn te herkennen aan de volgende waarschuwingszinnen op het etiket of veiligheidsinformatieblad:

• H 340: Kan genetische schade veroorzaken
• H 341: Verdacht van het veroorzaken van genetische schade
• H 350: Kan kanker veroorzaken
• H 351: Verdacht van het veroorzaken van kanker
• H 360: Kan de vruchtbaarheid of het ongeboren kind schaden
• H 361: Wordt ervan verdacht de vruchtbaarheid of het ongeboren kind te schaden
• H 362: Kan schadelijk zijn via borstvoeding

Biologische agentia
Een aantal biologische agentia kan rond en tijdens de zwangerschap extra risico’s met zich meebrengen voor het (ongeboren) kind.
Denk aan: Tetanus, Campylobacter,  ESBL, Miltvuur, Hepatitis E virus, Leptospira hardjo, Brucella abortus en suis, Chlamydophilia abortus, Varkensinfluenza en Cryptosporidium parvo.

Een volledige en actuele lijst is hier te vinden.

In de vlees- en vleeswarenbedrijven dient op grond van de verdiepende RI&E biologische agentia te worden bepaald welke productie- en schoonmaakwerkzaamheden een zwangere medewerkster in de productie kan verrichten. In ieder geval is het in vleesbedrijven voor een zwangere medewerkster niet toegestaan om te werken in de stal, de vuile slacht en de darmbewerking.

Medewerksters die zwanger willen worden, zwanger zijn of borstvoeding geven, wordt geadviseerd om de specifieke risico’s met de bedrijfsarts te bespreken, liefst al in de periode van kinderwens, om gezamenlijk te bezien of aanpassingen van de werkzaamheden noodzakelijk zijn.

Als er aanpassingen in de werkzaamheden of de werkomstandigheden van de zwangere werkneemster nodig zijn, wordt het zogenaamde RAAK-principe gevolgd:

• R: Risico's wegnemen binnen de eigen functie en de eigen werkplek; Als dat redelijkerwijs niet kan, volgt de volgende stap:
• A: Aanpassing van het werk en / of aanpassing van de werk- en rusttijden; Als dat redelijkerwijs niet kan, volgt de volgende stap:
• A: Ander werk; Als dat redelijkerwijs niet kan, volgt de volgende stap:
• K: Keerpunt in de benadering, namelijk het vrijstellen van het verrichten van arbeid. (Als de medewerkster (deels) arbeidsongeschikt is wegens zwangerschap of bevalling, kan de werkgever voor haar een ziektewetuitkering aanvragen bij het UWV. Klik hier voor meer informatie.)

Wensen

• Stel in het bedrijf een algemene aanpak bij  zwangerschap en borstvoeding vast. Dit in overleg met de ondernemingsraad of personeelsvertegenwoordiging.
• Besteed hierbij ook aandacht aan de periode dat de vrouw haar zwangerschap nog geheim wil houden.
• Schakel een deskundige in om de werksituatie van zwangere medewerksters te beoordelen.

Zie ook

Handreiking Arbomaatregelen Zwangerschap en werk