De lucht op de werkplek wordt vervuild door stoffen, gassen en dampen van werkprocessen en de aanwezigheid van mensen. Het is daarom van belang dat de vuile lucht wordt vervangen door verse lucht.
Een slechte luchtkwaliteit kan leiden tot verschillende gezondheidsklachten zoals last van de luchtwegen/astma, irritatie aan de ogen en huid, het optreden van allergische reacties hoofdpijn en concentratieproblemen.
Eisen t.a.v. luchtkwaliteit zijn:
In de werkruimte moet voldoende niet-verontreinigde lucht aanwezig zijn. Een gebouw moet daarom voorzien zijn van een basisventilatiesysteem, waarmee natuurlijk of mechanisch wordt geventileerd. Het basisventilatiesysteem maakt het mogelijk dat de vuile, gebruikte lucht wordt afgevoerd en wordt vervangen door verse lucht. Het uitgangspunt is dat de vrijkomende verontreinigende stoffen in de binnenlucht beperkt blijven tot een concentratie waarvan bekend is dat dit geen gezondheidsschade of hinder veroorzaakt. Ongeacht of de ruimte mechanisch of natuurlijk wordt geventileerd, moet de ingeblazen lucht minimaal even schoon zijn als de lokale buitenlucht (op het dak van het gebouw gemeten).
De ruimtes en installaties dienen te worden gebruikt zoals dat bij het ontwerp is beoogd. Hierbij moet worden gelet op de aanwezige arbeidsmiddelen op de werkplek, het aantal werknemers, de werkmethoden en de lichamelijke belasting en overige factoren die van invloed kunnen zijn op de luchtkwaliteit.
Ruimtes waarin gewerkt wordt moeten voorzieningen hebben waarmee de verse luchttoevoer kan worden beïnvloed. Opgemerkt moet worden dat dergelijke voorzieningen geen nadelige invloed mogen hebben op veiligheid en gezondheid of op voedselveiligheid, door het indringen van stof en vezels, biologische- en chemische agentia
Raadpleeg de richtlijn Biologische agentia voor meer informatie over biologische stoffen.
Raadpleeg de richtlijn Gevaarlijke stoffen voor meer informatie over het veilig en gezond werken met gevaarlijke stoffen. Link maken
Om de luchtkwaliteit niet negatief te beïnvloeden worden middelen (bouwmaterialen, arbeidsmiddelen en dergelijke) toegepast die uitstootarm zijn. Ook moeten dampen die vrijkomen bij broeibakken, kook- of reinigingsprocessen met warm water of bij verhittingsprocessen t.b.v. productbereidingen tijdens de duur van de arbeid effectief worden afgevoerd door het plaatsen van afzuiging, zo dicht mogelijk bij de bron (puntafzuiging).
Eisen t.a.v. de ventilatie zijn:
Een werkruimte moet op natuurlijke of kunstmatige wijze worden geventileerd om de verontreinigde lucht af te voeren. De benodigde hoeveelheid ventilatie in een productieruimte is afhankelijk van de inhoud van die ruimte:
a. In ruimten met minder dan 100 m³ inhoud moet de ventilatievoud 4 x per uur of meer bedragen;
b. In ruimten groter dan 100 m³ inhoud moet de ventilatievoud 2 x per uur of meer zijn.
De lucht die van buiten naar binnen komt mag tijdens de luchtverplaatsing niet vervuild worden door verontreiniging of microbiologische groei. Om dit risico te beperken moeten de luchtkanalen, filters en ventilatoren in het ventilatiesysteem conform aanwijzingen van de fabrikant/leverancier worden gereinigd en moeten filters van luchtkanalen worden vervangen met de frequentie zoals vastgesteld in de gebruiksaanwijzing.
Voorkomen moet worden dat er tussen de luchttoevoer en de luchtafvoer hinderlijk tocht ontstaat en er tegelijkertijd hoeken in de werkruimte zijn waar te weinig wordt geventileerd en de verontreinigde lucht dus blijft hangen.
De aangebrachte toe- en afvoeropeningen, zoals ventilatieramen, luchtroosters en dergelijke, geschikt voor natuurlijke ventilatie, moeten zo goed mogelijk over de werkruimten zijn verdeeld. Hierbij geldt dat hoe groter het temperatuurverschil tussen binnen- en buitenlucht is, des te beter de ventilatie is. Zie ook de goede praktijk: Luchtverdeelsystemen.
Het ventilatiesysteem en luchtkanalen moeten hygiënisch zijn ontworpen. Dit houdt in dat de toegepaste materialen glad zijn afgewerkt met een reinigbare coating. Daarnaast is het ontwerp zodanig dat verontreinigde onderdelen, zoals de filter- koel- en bevochtigingssectie kunnen worden bereikt via inspectiedeuren- en luiken.
De luchtverversingsinstallaties dienen altijd bedrijfsklaar te zijn en zijn voorzien van een controle systeem dat storingen in de installatie signaleert voor zover dat noodzakelijk is voor de gezondheid van de werknemers.
Er wordt voorkomen dat in koude werkomstandigheden (onder de 15º C) tocht optreedt met een luchtsnelheid van meer dan 0,15 m/s. (Dat kan ondermeer door te voorkomen dat er deuren tegen elkaar open staan en door het goed afstellen van de ventilatie en -koelinstallatie.)
Eisen t.a.v. recirculatiesystemen zijn:
Recirculatie van lucht is luchtverplaatsing, geen luchtverversing. Het recirculeren van lucht heeft als belangrijk voordeel dat de lucht door een filtersysteem wordt gezuiverd.
Een recirculatiesysteem mag er niet voor zorgen dat een gevaarlijke stof in de binnenlucht wordt verplaatst naar een werkplek waar die stof niet aanwezig is.
Als de gerecirculeerde lucht kankerverwekkende of mutagene (CM) stoffen bevat, of als er een stof vrijkomt uit een kankerverwekkend proces, moet de werkgever aantonen dat de concentratie van die stof in de gerecirculeerde lucht een factor 10 lager is dan de gezondheidskundige grenswaarde voor die stof. Dit geld ook voor stoffen die bij inademing allergie- of astmasymptomen of ademhalingsmoeilijkheden kunnen veroorzaken. Dit zijn stoffen met de H334-zin.
Zie ook de richtlijn Werken met gevaarlijke stoffen.
Stoffen die tijdens het werkproces ontstaan worden gezuiverd met behulp van filters. Luchtafvoer naar de buitenlucht blijft echter noodzakelijk. De luchtfilters moeten worden onderhouden en waar nodig worden vervangen met een frequentie die is aangegeven door de fabrikant of leverancier van het filter. Hiertoe moeten de filters worden opgenomen in een onderhoudsprogramma.
- Toepassen CO2 gestuurde ventilatiesystemen. Dit zijn ventilatiesystemen die bij detectie van te hoge CO2-waardes automatisch op hogere stand gaan ventileren totdat de CO2 gehalte weer is verlaagd naar gezonde waardes.
- Desinfectie van micro-organismen door middel van UVC lampen in luchtbehandelingsinstallaties te plaatsen om virussen, bacteriën en schimmels te doden.
Technische gassen in bedrijfsruimten
Werken met gevaarlijke stoffen
Werken in koude omstandigheden
Werken in warme omstandigheden
Luchtverdeelsystemen
Meer info is te vinden op Arboportaal