Bordessen
Datum laatste wijziging: 11-01-2021
Intro / algemeen
Het werken op vaste en verstelbare bordessen komt vaak voor. Een verstelbaar bordes is een bordes dat hydraulisch of pneumatisch op- en neer bewogen kan worden, meestal door middel van voetbediening. Het bordes wordt ingezet bij taken waarbij het regelmatig aanpassen van de werkhoogte noodzakelijk is.
Links
Risico
Een bordes maakt het mogelijk dat er in een goede werkhouding gewerkt kan worden door de medewerkers. Naast voordelen zijn er ook veiligheidsrisico's verbonden aan bordessen zoals valgevaar en bekneld raken onder het bordes.
Eisen
Eisen t.a.v. de veiligheid bij een bordes zijn:
- bordessen voldoen aan NEN-EN-ISO 14122 delen 1 t/m 4. Enkele bepalingen daaruit zijn;
- bordessen dienen rondom voorzien te zijn van hekwerk van minimaal 1,0 meter hoogte of een leuningwerk bestaande uit een bovenleuning op minimaal 1,0 meter en een tussenleuning. Dit geldt niet voor de bandzijde, daar is alleen een schoprand vereist van minimaal 10 cm; met het oog op afvoer van reinigingswater mogen daar openingen tot 2 cm. hoogte in aanwezig zijn.
- de verticale tussenruimte tussen de leuningen mag niet meer bedragen dan 47 cm;
- de leuningen en hekwerk moeten voldoende sterkte hebben; (voor nadere eisen zie: NEN-EN 12811-2)
- bordessen zijn CE-gemarkeerd en voldoen aan het Warenwetbesluit.
- bij werkzaamheden op bordessen, waarbij met messen wordt gewerkt, worden bovenstaande maatregelen tegen valgevaar geëist vanaf elke stahoogte boven begane grond. Dit in verband met het hoge risico van vallen met een mes in je hand;
- indien op een bordes zonder messen wordt gewerkt, dienen bovenstaande maatregelen tegen valgevaar te worden genomen vanaf 0.50 meter vanwege een verhoogd risico in verband met natheid, gladheid, en dergelijke;
- de maatregelen tegen valgevaar (zoals bijvoorbeeld hekken) mogen geen gevaar opleveren voor de volksgezondheid of in strijd zijn met wet- en regelgeving en NVWA voorschriften;
- er dient een stopknop aanwezig te zijn als in de directe omgeving beknellinggevaar aanwezig is;
- indien het bordes beweegbaar/verstelbaar is, mag dit geen knelgevaar opleveren. De versnelling is maximaal 0,75 m/s² , zo mogelijk lager bijv. 0,4 m/s²;
- knelgevaar onder het gehele bordes wordt voorkomen doordat bijvoorbeeld een aanraakbeveiliging is gemonteerd die - bij aanraking - de dalende of stijgende beweging van het bordes direct stopt;
- er dient een beveiliging/afscherming aanwezig te zijn om werken onder het in gebruik zijnde bordes te voorkomen;
- er vindt geen handmatige voortbeweging van karkassen/organen plaats;
- het bordes dient direct, zonder obstakels, bereikbaar te zijn;
- struikelgevaar op en rondom het bordes dient uitgesloten te zijn;
- het bordes dient een opstelling te hebben, los van aangrenzende machines/apparatuur;
- voorschriften en instructies over veilig werken op/rondom het bordes dienen aanwezig en bekend te zijn door o.a. 'verbod onder in gebruik zijnde werkbordes te lopen of zich te bevinden';
- de werkruimte op het bordes dient rondom vrij te zijn van hinderlijke obstakels;
- het bordes dient geen contact te maken met het karkas;
- opstapjes en dergelijke dienen te zijn voorzien van een antislipvoorziening, bijvoorbeeld een tranenplaat;
- de werkvloer van het bordes dient vlak, stabiel en stroef uitgevoerd te zijn;
- er mag geen oneigenlijk gebruik gemaakt worden van het keurbordes;
- alle elektrische aansluitingen dienen geaard te zijn.
Eisen voor de ergonomie bij een bordes zijn:
- iedere medewerker moet beschikken over voldoende werkruimte. De breedte van het bordes is afhankelijk van de taakkenmerken en het aantal medewerkers op het bordes en dient minimaal 0,70 meter te zijn. De vrije ruimte achter de medewerker is minimaal 0,80 meter;
- iedere medewerker moet op het bordes functionele werkposities en optimale werkhoudingen kunnen aannemen: werken met rechte rug en binnen acceptabele reikafstanden: zo gering mogelijk, rekening houdend met het gegeven dat het product nooit het bordes mag raken. De reikafstand is minder dan een armlengte en mag incidenteel en alleen voor kortdurende werkzaamheden een armlengte bedragen
- de bedieningsmiddelen (voet- of kniebediening) voor het verstellen moeten gemakkelijk bereikbaar zijn;
- gereedschappen zoals zaag- en luchtmessen moeten gemakkelijk bereikbaar en veilig te hanteren zijn. Zware gereedschappen worden gewichtsloos gemaakt door ze aan een balancer te hangen;
- middelen zoals voet- of kniebediende handenwasgelegenheid, douche, zeepdispensor, disposals, messensterilisator en afvalbak moeten gemakkelijk bereikbaar zijn;
- langdurig staan op het bordes wordt voorkomen bijvoorbeeld middels taakroulatie;
- voorkom statische en/of ongunstige werkhoudingen door zo mogelijk met het karkas mee te lopen in plaats van mee te draaien;
- de bordesvloer is uitgevoerd met een rooster evenals drup- en lekwateropvang met afvoer;
- boven de werkplek mag geen sprake zijn van condens/vallende druppels.
De eisen voor het bordes en de trappen zijn nader uitgewerkt in NEN-EN-ISO 14122- 1-4 Veiligheid van machines - Permanente toegangsmiddelen tot machines - Deel 1: Keuze van vaste toegangsmiddelen tussen twee niveaus, Deel 2: Werkbordessen en looppaden, Deel 3: Trappen, trapladders en leuningen , Deel 4: Vaste trappen.
Wensen
Indien meerdere medewerkers op hetzelfde werkbordes werken is het wenselijk dat zij zo veel mogelijk van eenzelfde lichaamslengte zijn.